In het klimaatakkoord zijn afspraken gemaakt over duurzame mobiliteit en minder CO2-uitstoot. Hiervoor werken regio’s onder andere aan een Regionaal Mobiliteitsprogramma (RMP). Samen met Natuur&Milieu, één van de medeondertekenaars van het Klimaatakkoord, onderzocht CROW wat de stand van zaken is van de RMP’s. Uit interviews met de regiocoördinatoren bleek onder andere dat er een sterke behoefte is aan cijfers op het gebied van monitoring (zie de rapportage). Dit leercafé stond daarom volledig in het teken van monitoren en cijfers.
Uit de vragen bij de aftrap blijkt dat van de 56 aanwezigen het merendeel werkzaam is bij de provincie of adviseur bij een decentrale overheid, of in de categorie overig. De tweede vraag is gericht op de mate waarin men kennis heeft van de prognose van de CO2-emissie door mobiliteit van de Klimaat- en Energieverkenning (KEV). Weinig mensen blijken te weten dat van de 49% te bereiken reductie in de CO2-emissie, er volgens de KEV-prognose nu 2,5% bij de sector mobiliteit bereikt gaan worden in 2030 tov 1990:
Hierbij wordt overigens uitgegaan van vastgesteld en voorgenomen beleid. Maarten Fleerakker van het ministerie geeft aan dat een aantal maatregelen hierbij nog niet is opgenomen en dit percentage volgend jaar waarschijnlijk hoger zal zijn.
Als meest effectief werden vele maatregelen genoemd, maar fietsbeleid, parkeerbeleid en elektrificatie lijken de hoogste ogen te scoren:
Tot slot vindt driekwart van de aanwezigen dat de regio/het RMP zich moet richten op alle mobiliteit binnen de grenzen, bijna de helft op de mobiliteit van de inwoners.
Landelijke Monitor Klimaatbeleid
Maarten Fleerakker presenteert de Monitor Klimaatbeleid die het Ministerie van IenW eind oktober 2020 publiceerde. Maarten schetst een beeld van de monitor aan de hand van de positionering, de relatie met Klimaat- en Energieverkenning (KEV), de opzet, de inhoud en de 4 niveaus waaruit de monitor is opgebouwd: de voortgang van het beleid en de afspraken, de randvoorwaarden voor de transitie (bv beschikbaarheid laadinfrastructuur), de transitie bij de doelgroep en de beleidsresultaten. Ook laat Maarten enkele sheets met betrekking tot de KEV zien: de ontwikkeling van de CO2-emissie tot nu toe en de prognose tot 2030:
Enkele belangrijke noties vanuit discussie met de deelnemers:
Maatregelen die je nu neemt, hebben een veel groter effect dan maatregelen die je pas in 2030 of 2050 treft (want die hebben 10 of 30 jaar minder lang effect gehad dan de maatregel die je nu neemt). Ook was er een vraag over de 7,3 megaton voor de sector mobiliteit. Maarten geeft aan dat in het definitieve Klimaatakkoord geen opgave staat voor de sector mobiliteit. Wel staat een opgave die overeenkomt met die 7,3 megaton in het SER-akkoord (namelijk 22% reductie van 1990 t/m 2030).
Een deel van de cijfers van de landelijke monitor zijn ook op decentraal niveau beschikbaar (gemeente, regio en/of provincie).
-
Presentatie van Maarten Fleerakker
-
Klimaat- en Energieverkenning
-
Monitor klimaatbeleid
-
Rapportage met daarin het beleid dat in de KEV-prognose is opgenomen
Regionale CO2-emissie door mobiliteit 1990-2030
Stefan Grebe van CE Delft presenteert de regionale (prognose)cijfers voor de CO2-emissie tot 2030 en de samenhang met de cijfers van nu en van 1990, gemaakt in opdracht van CROW. Geven deze cijfers grip op het formuleren van de regionale ambitie en zijn ze geschikt voor het monitoren van beleid?
Duidelijk wordt dat er een behoorlijk verschil is tussen regio’s, alleen al door regionale verschillen in de ontwikkelingen van het aantal inwoners en arbeidsplaatsen. Daarnaast zijn er ook belangrijke kanttekeningen te maken bij het formuleren van de ambitie in de regio en het monitoren hiervan:
- De cijfers hebben betrekking op de emissie in het grondgebied van de regio. Dus ook de emissie op de snelwegen in de regio, waar natuurlijk ook doorgaand verkeer in is opgenomen.
- De hoeveelheid doorgaand verkeer, maar ook de groei of krimp van de bevolking zorgen voor grote verschillen in de ontwikkelingen.
- Het aandeel goederenvervoer en elektrische voertuigen is niet in de regionale vertaling opgenomen.
- De CO2-emissiereductie door elektrische voertuigen is alleen in de landelijke cijfers terug te vinden en wordt ‘uitgesmeerd’ over alle gemeenten/regio’s.
-
Presentatie van Stefan Grebe
-
Rapportage van CE Delft
Duurzaamheidsscore.nl
Jurgen de Haan van CROW laat zien hoe de regionale cijfers zijn terug te vinden in de tool duurzaamheidsscore.nl en wat het verschil is tussen de ontwikkeling van alle mobiliteit in een regio en de ontwikkeling van het wegverkeer exclusief snelwegen en per inwoner (dus gecompenseerd voor krimp en groei van de bevolking). Met de presentatie kan iedere regio de cijfers op zijn eigen manier uit de tool duurzaamheidsscore.nl halen.
-
Presentatie van Jurgen de Haan
-
CO2-emissie van de regio Arnhem-Nijmegen in de tool duurzaamheidsscore.nl
De ontwikkeling van de CO2-emissie van mobiliteit 1990-2019 en de prognose tot 2030:
De ontwikkeling van 1990 tot 2019. De bovenste lijn betreft alle mobiliteit inlcusief snelwegen. De onderste lijn de CO2-emissie van het wegverkeer exclusief snelwegen en per inwoner:
Tools voor het bepalen van effecten van maatregelen
De cijfers zijn bedoeld om het gesprek te voeren met elkaar en te kijken waar verbeteringen wenselijk en mogelijk zijn. Bij het bepalen van gewenste maatregelen helpt het als je grip hebt op de effecten van mogelijke maatregelen. In de bijeenkomst op 29 april werden al
tien factsheets getoond met daarop effecten van maatregelen. Een stap verder gaan tools die helpen bij het inschatten van effecten van maatregelen in jouw regio.
Mobiliteitsscan
Linda Heilmann van Rijkswaterstaat licht de Mobiliteitsscan toe. Met deze scan kunnen berekeningen worden gemaakt op het landelijke verkeersmodel, zonder het model zelf te hoeven bedienen. Deze tool visualiseert modelgegevens. Ook maakt de tool eenvoudige wat-als-berekeningen mogelijk en gebruikt bestaande verkeersdata. De Mobiliteitsscan laat effecten zien op bijvoorbeeld het aantal gereden kilometers, maar ook op de CO2-emissie. Linda geeft aan dat er nog ontwikkelingen nodig en mogelijk zijn en dat ze hiervoor graag input krijgt. De CO2-cijfers die er nu in staan geven een onderschatting ten opzichte van de KEV-cijfers en moeten daarom vooral worden gebruikt om relatieve vergelijkingen te maken (bijvoorbeeld hoeveel procent CO2 een maatregel reduceert).
-
Presentatie van Linda Heilmann
-
Mobiliteitsscan
Uitstootvanmobiliteit.nl
Richard ter Avest en Vincent Wever van Goudappel Coffeng geven vervolgens een overview van relevante data met betrekking tot voorkomen, veranderen en verminderen. Ook laten ze de gevolgen zien van COVID, hoe een afname van het gebruik van de auto is te zien en een toename van het lopen en fietsen. Tot slot geven ze een demonstratie van hun tool uistootvanmobiliteit.nl. Hiermee kan een regio door middel van schuifjes een beeld krijgen van de CO2-besparing door een verschuiving in de modal split van auto naar elektrische auto, fiets, lopen of OV.
-
Presentatie van Richard ter Avest en Vincent Wever
-
Uitstootvanmobiliteit
Opmerkingen?
Heb je opmerkingen over deze bijeenkomst Monitor en cijfers? Die vernemen we graag via dit
vragenformulier.
Leren met en van elkaar
Het Leercafé ‘RMP Klimaat – Sturing geven aan de regionale mobiliteitstransitie’ is een ontmoetingsplek waarbij het leren met en van elkaar centraal staat. Waar staat jouw regio/gemeente in de mobiliteitstransitie? Wat gaat goed en wat wil je graag van anderen leren? De terugblikken van de eerdere leercafé’s staan hieronder.
Meer informatie
De training
Sturing geven aan de regionale mobiliteitstransitie
Inspiratiegids
Sporen van verandering – voorbeelden van transitie in de regio naar nieuwe mobiliteit, CROW-KpVV, februari 2021
Inspiratiegids duurzame mobiliteit – regionale mobiliteitsprogramma’s, IPO en VNG, 2020
Duurzaamheidsscore.nl –
hoe duurzaam is jouw gemeente, regio en provincie?
Klimaatakkoord
Handreiking Regionale Mobiliteitspgramma’s (RMP) en dummy, IPO en VNG, 2020
Kick-off Regionaal Mobiliteitsprogramma - Samen werken aan de mobiliteitstransitie, op 6 februari 2020
Terugblik leercafé RMP klimaat 1:
Trendsportal en deelmobiliteit
Terugblik leercafé RMP klimaat 2:
Stedelijke mobiliteitstransitie in Rotterdam
Terugblik leercafé RMP klimaat 3:
Duurzame mobiliteit en verduurzaming van de logistiek
Terugblik leercafé RMP klimaat 4:
Duurzame mobiliteit in de Achterhoek
Kijk hieronder het webinar terug