Praktischer gezegd: hoe wordt de reiziger weer trein, tram en bus ingelokt terwijl dienstregelingen zijn afgeschaald en in de lijnen wordt gesneden? En dat terwijl het streven van de overheid juist is om het aantal ov-reizigers flink te laten stijgen. Van de 7,5 miljard euro die het kabinet uittrekt om alle toekomstige woonwijken te ontsluiten, gaat 4 miljard naar het openbaar vervoer.
Dat zijn fraaie voornemens voor de langere termijn, maar de ov-sector vreest de komende jaren een verdere afschaling tot wel 15%. Daar waarschuwde de sector de Kamer onlangs voor in een brief. Met enig succes, want de Kamer riep vervolgens in een motie van PvdA en CDA op tot maatregelen om verdere verschraling tegen te gaan. Staatssecretaris Vivianne Heijnen van IenW had het oordeel daarover aan de Kamer gelaten. Hoe de wens van de Kamer invulling moet krijgen, is niet duidelijk. Heijnen beloofde in het Bestuurlijk Forum tijdens de Dag van het OV dat ze, conform de motie, het basisniveau wil bestendigen en een verdere terugval wil voorkomen. De vraag is ook nu weer: hoe dan?
Kwaliteit
Jan van Leijenhorst, voorzitter van het voorzittersoverleg van de ROCOV’s, ziet wel een manier. "Je krijgt de reiziger terug in het ov door kwaliteit te bieden. We hebben nu een systeem waarin de markt heel dominant is. Daardoor ontstaat er meteen paniek als er een dip is in het aantal reizigers. We moeten het ov meer als een maatschappelijke basisvoorziening beschouwen en nadenken over hoe we het anders kunnen organiseren."
Volgens de Noord-Hollandse gedeputeerde Jeroen Olthoff gaat het niet zozeer om marktwerking, maar om het doorbreken van bestaande structuren. "Breng bedrijven en modaliteiten bij elkaar en bedenk samen wat in bepaalde omstandigheden de beste oplossing is."
Wilko Mol, CEO van EBS, benadrukte dat die samenwerking er al is. Hij pleit ervoor om op een andere manier te kijken naar dunne lijnen en oog te hebben voor andere modaliteiten. "Het gaat niet om de bus, het gaat om mobiliteit en bereikbaarheid." Leijenhorst is dat met hem eens, maar ziet dat het met die samenwerking in de praktijk nogal eens schuurt. "De sector moet nog wennen aan de gedachte dat bereikbaarheid en toegankelijkheid leidend moeten zijn."
Sociale functie
De sector moet zich ook meer toeleggen op de sociale component van het openbaar vervoer. Melanie van der Horst, voorzitter van de Vervoerregio Amsterdam, was daar stellig over. "Meer aandacht is nodig voor de sociale functie en de fijnmazigheid van netten. Dus niet alleen kijken naar de economische functie en het woon-werkverkeer. Het gaat bij het ov om bereikbaarheid voor iedereen. We moeten het gesprek aangaan over de functie van mobiliteit in het sociaal domein, bijvoorbeeld om eenzaamheid tegen te gaan." Ze belooft om in de komende concessie voor Amsterdam (in 2025) niet alleen te focussen op de dikke lijnen, met toeristen die veel geld in het laatje brengen, maar juist ook voor de andere functies van het ov.
Wat daarbij kan helpen is de al vaker geuite wens tot ‘ontschotting’ van de budgetten voor ov en Wmo-vervoer. Dat biedt mogelijkheden tot combineren en geeft mensen de vrijheid om zelf te kiezen. Dat zou kunnen in de vorm van ‘reispunten’, suggereerde Mol. "Geef mensen geen Wmo-budget maar reispunten die ze naar eigen inzicht kunnen gebruiken. Reizen met de bus kost dan één punt, reizen met het Wmo-vervoer bijvoorbeeld drie punten."
Om dit mogelijk te maken is er werk aan de winkel voor de staatssecretaris. Heijnen wees er niet voor niets op dat het bij de toekomstige ontwikkeling van het ov niet alleen gaat om geld, maar ook om het aanpassen van de wetgeving om andere manieren van reizen mogelijk te maken.
400 deelnemers
De Dag van het OV was met ongeveer 400 deelnemers nog nooit zo goed bezocht als dit jaar in het Spoorwegmuseum Utrecht. De organisatie lag bij CROW-KpVV, DOVA en Toekomstbeeld OV. Bekijk het uitgebreide fotoverslag op
DagvanhetOV.nl
Lees ook de volgende verslagen van de Dag van het OV:
Tijdens de opening door dagvoorzitter en CROW-directeur Pieter Litjens werd het OV Journaal vertoond.