Duurzame mobiliteit

Onze manier van leven moet echt anders, zo ook de manier waarop we ons verplaatsen. In de Europese Klimaatwet is opgenomen dat de EU in 2050 klimaatneutraal is en voor 2030 is het doel 55% reductie ten opzichte van de CO2-emissie in 1990.

In het Klimaatakkoord is een hoofdstuk gewijd aan het thema mobiliteit. Naast het inzetten van afzonderlijke maatregelen is ook de regie op deze transitie naar meer duurzame mobiliteit belangrijk. De uitvoering moet op regionaal en lokaal niveau gebeuren. Eén van de afspraken is dat decentrale overheden hiertoe regionale mobiliteitsprogramma’s (RMP’s) maken. Een uitdagend proces, omdat het RMP niet op zichzelf staat, maar onderdeel is van het bestaande landelijke en regionale beleid, waaronder beleidstrajecten als de Nationale Omgevingsvisie en de Regionale Energie Strategie (RES). Ook zal het RMP een verbinding moeten maken met beleid op het gebied van de diverse modaliteiten en thema’s als Smart Mobility, verkeersveiligheid, ruimtelijke ordening, gezonde leefomgeving en duurzame logistiek.
 
Sinds januari 2020 ondertekenden meer dan 100 overheden het Schone Lucht Akkoord, waarbij niet zozeer het halen van de Europese normen, als wel de gezondheid van mensen centraal staat. Hiermee geven ze aan dat ze zich actief willen inzetten om de luchtkwaliteit in Nederland te verbeteren. Het streven is om binnen 10 jaar de normen van de WHO te halen. Deze WHO-normen, zijn veel strenger dan de EU-norm. Net als klimaat is schone lucht een beleidsbrede uitdaging.
Naast de maatregelen om te zorgen voor minder CO2-emissie en effecten op de leefomgeving, is ook klimaatadaptatie van invloed op het vakgebied, evenals het streven naar een circulaire economie. Deze thema’s zijn belegd in andere programma’s van CROW.
 

Activiteiten vanuit het KpVV-programma

Naar aanleiding van onderzoek van CROW-KpVV en Natuur & Milieu uit 2021 stimuleren het Rijk en de koepelorganisaties VNG en IPO de totstandkoming van de RMP’s. In het RMP vindt alles rond duurzame mobiliteit een plek (zie de Handreiking Regionale Mobiliteitsprogramma’s). Er zijn nog veel vragen die betrekking hebben op aansturing, financiering en samenwerking.
Sinds 2021 is het KpVV-programma zich vanuit het thema Duurzame mobiliteit meer en meer op het RMP gaan richten. De uitwerking in duurzame maatregelen valt grotendeels onder andere KpVV-thema’s.
 
Om te bepalen of Nederland op de goede weg is met de klimaatopgaven zijn er op landelijk niveau de monitor van het Uitvoeringsoverleg, de Stand van zaken Uitvoering Mobiliteit (SUM) en de Monitor Klimaatbeleid. Die maken duidelijk dat op veel fronten wordt gewerkt aan duurzame mobiliteit. Ze geven echter alleen een landelijk beeld hoe het staat met de landelijke convenanten, agenda’s en deals. Eén van de projecten binnen het thema Duurzame mobiliteit is daarom gericht op de ontwikkeling van een RMP-monitor.
 
De kennisvragen die we in het KpVV-programma onder Duurzame mobiliteit oppakken richten zich vooral op de algemene beleidsontwikkeling en monitoring. Daarnaast zijn de activiteiten onder de thema’s Fiets en Voetganger bijvoorbeeld al intrinsiek duurzaam.
 

(Reflexieve) monitoring
Rond de monitoring van duurzame mobiliteit zijn er diverse activiteiten, bijvoorbeeld vanuit het Bestuursakkoord Zero Emissie Busvervoer 2030 en het Dashboard Autodelen.

In 2020 is in samenwerking met de koepels en regio’s ingezet op reflexieve monitoring ter ondersteuning van het proces om tot een RMP te komen. In 2021 zijn de leercafés en de training 'Sturing geven aan de regionale mobiliteitstransitie' voortgezet en publiceerden we rond dit onderwerp een inspiratiegids. Bij de verdere ontwikkeling van RMP’s verwachten we een blijvende vraag naar deze kennisproducten. De training wordt in 2022 twee keer aangeboden.
Ook zetten we in op de ontwikkeling van kennis over de effecten van maatregelen op duurzaamheid, als vervolg op de serie factsheets waarin een globale schatting is opgenomen.
In 2022 wordt verder gewerkt aan de ontwikkeling van de RMP-monitor.
 
Terugblik en toekomstbeeld CO2-emissie en de Duurzaamheidsscore
Rond de cijfermatige kant van het Klimaatakkoord was veel onduidelijk. Daarom hebben we in 2021 de landelijke cijfers van de Emissieregistratie en de prognoses uit de Klimaat en Energie Verkenning vertaald naar cijfers voor de 30 RMP-regio’s tot en met 2030. De cijfers zijn opgenomen in de tool Duurzaamheidsscore. Dit instrument geeft op veel onderwerpen verzamelde data weer die een beeld geven van hoe duurzaam de mobiliteit in Nederland is. Dit is een eerste aanzet, maar die levert ook veel vragen op. Samen met het IPO, Planbureau voor de Leefomgeving en Rijkswaterstaat zoeken we antwoord op deze vragen en werken aan een robuuste regionale vertaling van de emissie- en prognosecijfers zodat een landelijk gedragen set ontstaat.
 
De Duurzaamheidsscore spitsen we in 2022 verder toe op de RMP-regio’s (met 10 indicatoren, waaronder CO2). De CO2-emissieprognoses voor alle RMP-regio’s worden berekend, gekoppeld aan monitoringdashboards en besproken in een leercafé. De regio met de duurzaamste mobiliteit wordt om het jaar berekend en beloond met de Klimaatprijs voor de regio met de duurzaamste mobiliteit.

Pilots ondersteunen proces RMP’s
In 2022 gaan we door met het ontwikkelen van nieuwe kennis om het proces rond de Regionale Mobiliteitsprogramma’s te ondersteunen. Hierbij maken we gebruik van de kennis rond reflexieve monitoring /transitiemanagement en de Duurzaamheidsscore. We helpen deze kennis toe te passen in de regio’s, bijvoorbeeld in een pilot, om hieruit weer generieke kennis te ontwikkelen.
Eind 2021 is een pilot gestart in Noord-Holland/Flevoland gericht op het toepasbaar maken van reflexieve monitoring en cijfermatige monitoring. Deze regio heeft een RMP en staat nu voor de uitdaging om te komen tot implementatie. In 2022 willen we meerdere pilots organiseren bij andere regio’s die in een andere fase van hun RMP-proces zitten. De opgedane kennis kunnen we dan delen, bijvoorbeeld middels een leercafé.

De Staat van de mobiliteitstransitie en de Dashboards duurzame en slimme mobiliteit
Een analyse van de landelijke, regionale en lokale cijfers, beleid en kennis vormt de basis voor een tweede rapportage: De Staat van de mobiliteitstransitie. De dashboards in deze Staat geven een actueel beeld van maatregelen gericht op duurzame mobiliteit en duurzaamheidseffecten van het verkeer op de leefomgeving, klimaat en energie. Gecombineerd met kennis over beleid, tools en maatregelen geeft de Staat van de mobiliteitstransitie handvatten om morgen aan de slag te gaan met het ontwikkelen van duurzaam beleid. Nieuwe regionale beleidsdocumenten, waaronder RMP’s, worden verzameld en ontsloten ter inspiratie van regio’s die hun beleid aanpassen.  
 
Via deze link vind je de meest relevante kennis over het thema duurzame mobiliteit.
© Copyright 2024 Kennisprogramma Verkeer en Vervoer - Privacy statement - Cookie statement - Disclaimer - Voorwaarden - Beheer door
Scroll naar boven